Medisch Onderzoek
(Preventief) Medisch Onderzoek (PMO) bij werknemers geeft inzicht of en zo ja, in welke mate, de arbeidsomstandigheden invloed hebben op de ontwikkeling van de gezondheid van werknemers. Het onderzoek is er met name op gericht om vroege symptomen van gezondheidsklachten op te sporen. Dit met als doel ze te helpen voorkomen door middel van:
- (al dan niet individu gerichte) werkplekaanpassingen,
- op het individu gerichte interventies en/of
- andere gezondheidsadviezen.
Indien dit onderzoek periodiek bij alle werknemers plaatsvindt, kan de bedrijfsarts de organisatie ook op groepsniveau een beeld geven van de gezondheid van groepen werknemers en de ontwikkeling daarin.
Specifieke persoonskenmerken kunnen een risico-inschatting geven werknemers. De persoonskenmerken die van belang zijn worden besproken.
Fitheid
De mate van fitheid is van belang voor werken in de warmte. Een fit persoon kan met een lager inspanningsniveau hetzelfde werk doen als een minder fitte persoon, waardoor meer mogelijkheden overblijven voor koeling. Tevens is een fitte persoon gewend aan het opwarmen van het lichaam door sportactiviteiten of andere activiteiten die zorgen voor de fitheid van de persoon.
Acclimatisatieniveau
De mate van het acclimatisatieniveau zegt iets over de gewenning van het lichaam aan warmte. Een lichaam dat gewend is aan warmte heeft een betere stabiliteit van het cardiovasculaire systeem, een toegenomen zweetproductie en een zweetproductie die eerder op gang komt. Het blijkt dat in normale werkomgevingen geen volledige acclimatisatie optreedt waarbij na het weekend de kans op warmteziekte het hoogst is. Er zijn sterke verbanden met alcoholconsumptie en slaapgebrek in het weekend en warmteziekte.
Gewicht
Gewicht speelt ook een belangrijke rol bij werken in warmte. Kleine mensen met een gewicht < 50 kg lopen een verhoogd risico op het ontwikkelen van warmteziekten aangezien het lichaam snel opwarmt en sneller ziektebeelden ontstaan met thermosfysiologische effecten. Kleine mensen met een lichaamsgewicht lager dan 50 kg worden gevonden bij jeugdigen en patiënten met anorexia.
Mensen met overgewicht lopen ook een verhoogd risico omdat deze mensen over het algemeen een slechtere conditie hebben en dus minder goed tegen warmte kunnen, maar ook omdat het meedragen van extra gewicht zorgt voor een hogere belasting en dus inspanning.
Geslacht
Vrouwen kunnen gemiddeld gezien iets minder goed tegen de warmte dan mannen. De gemiddeld lagere fitheid en het hogere vetgehalte bij vrouwen zorgen er voor dat warmteziekten makkelijker ontstaan. Geslacht speelt dus een rol, al is er een grote spreiding tussen individuen.
Leeftijd
Voor leeftijd geldt hetzelfde als voor geslacht. Ouderen zijn over het algemeen minder fit dan jongeren en hebben gemiddeld een hoger vetpercentage. Wederom moeten personen als individu worden bekeken aangezien de fitheid en mate van overgewicht een sterker bepalend karakter hebben dan de chronologische leeftijd.
Etnische achtergrond
Mensen die zijn opgegroeid in een warm klimaat zijn beter bestand tegen hitte vanwege een groter aantal actieve zweetklieren. Ook mensen die net uit een warme omgeving terug komen zijn in het voordeel. Etnische achtergrond zegt dus ook iets over de warmtetolerantie maar slechts in beperkte mate.
Lichaamstemperatuurmetingen
In geval er sprake is van het onwel worden ten gevolge van hitte, is het van belang snel een goede diagnose te stellen. Lichaamstemperatuurmetingen zijn van belang voor een goede diagnosestelling. De persoon moet daarvoor uit de belastende omgeving gehaald worden en plat met de benen omhoog gelegd worden. De persoon mag niet alleen gelaten worden. Koel de persoon. Koelen kan bijvoorbeeld door een nat laken over de persoon te leggen of door de persoon continue nat te sproeien en met ventilatoren aan te blazen.
Bij verder gezonde personen, blijkt onderdompeling in koud (ijs) water effectief. Zodra de lichaamstemperatuur onder de 39ºC komt moet gestopt worden met koelen om hypothermie te voorkomen. Geef de persoon drinken, maar alleen als de persoon bij bewustzijn is.
Behandelmethoden voor medische klachten
- Hygiëne:
In het geval van warmte-uitslag is goede hygiëne (douchen na hitteblootstelling en schoon ondergoed) van belang. Tevens dient de huid droog gehouden te worden en moet de warmteblootstelling gestopt worden. - Hittekrampen:
Bij hittekrampen moet de vocht- en zoutbalans worden onderzocht. De activiteiten moeten direct worden gestopt en er moet rust genomen worden in een koele omgeving. Tevens dienen vocht en elektrolyten aangevuld te worden (een a twee glazen licht gezouten water). Hitteblootstelling dient zeker 24 tot 48 uur vermeden te worden. - Hitte-uitputting:
In het geval van hitte-uitputting moet de persoon gekoeld worden met de benen omhoog om de bloedvoorziening naar de hersenen in stand te houden. Vocht moet worden aangevuld (licht gezouten drank) en de lichaamstemperatuur moet in de gaten worden gehouden omdat het niet uitgesloten is dat hitte-uitputting over kan gaan in hitteberoerte. Medische hulp moet worden ingeschakeld en kleding moet worden geopend en de persoon moet gekoeld worden. - Hitteberoerte:
In het geval van hitteberoerte is koeling en bewaking van de persoon de eerste aanpak. Dit moet zo snel mogelijk gebeuren evenals het bellen van een ambulance. Bedenk dat na de start van maatregelen om verdere opwarming te voorkomen door thermische inertie de lichaamtemperatuur toch doorstijgt.